Ik was – als onderzoeker en docent aan de universiteit en aanverwante instellingen – gewend toegang te hebben tot vrijwel alle wetenschappelijke artikelen. Er is zoveel goede literatuur! Verstopt achter een slotje, dat wel. Ik heb nu nog steeds alle toegang, maar omdat ik werk met professionals die dat vaak níet hebben, heb ik mij voorgenomen een leeslijst te maken die geheel bestaat uit open access (= gratis toegang) artikelen. Hoe doe je dat precies? Daarop geef ik antwoord in deze blog.
Ik bespreek twee mogelijkheden om te zoeken (via universiteitsbibliotheken en repository’s) en geef je tot slot de links die je kunt gebruiken om zelf te zoeken.
Hoe zoek je artikelen die van hoge kwaliteit, peer reviewed (=gereviewed door collega’s in het veld) en open access zijn?
Ten eerste kun je zoeken via de universiteitsbibliotheken. In het geval van de Erasmus Universiteit log je dan in als gast. Dit heeft tot gevolg dat niet alle artikelen of boeken aan jou getoond kunnen worden.
Vervolgens vink je ‘open access’ en ‘peer reviewed’ aan. Je krijgt vaak een redelijke hoeveelheid artikelen te zien: denk aan enkele honderden artikelen. Dat lijkt heel wat, maar: hoe verfijnder jouw zoektocht, hoe kleiner de kans dat je vindt wat je zoekt. Vergis je niet, als je wel toegang had tot open access artikelen dan kan de lijst al snel 10 tot 100 keer zo groot zijn.
Ten tweede kun je zoeken in de repository’s van de universiteiten. Een repository is een databank waarin artikelen, maar ook boeken of dissertaties, te vinden zijn die door de auteur zelf geupload worden.
Hier vindt je dus een door de auteur geuploade versie van het manuscript. Van sommige uitgevers mag dit direct, van andere uitgevers mag het niet, of mag het pas na een bepaalde periode. Dat kan het artikel zijn zoals dat uiteindelijk in print is bij een open access uitgever, maar het kan ook het laatste voor publicatie geaccepteerde manuscript zijn. En ook als je via de repository’s zoekt naar artikelen, dan zijn sommige artikelen nog ‘restricted’ en kunnen alleen ingezien worden na inloggen. Je vindt in een repository dus de artikelen die geschreven zijn door de auteurs die verbonden zijn aan die universiteit.
Wil je zelf zoeken? Ik gebruikte de volgende links:
De universiteitsbibliotheek van de Erasmus Universiteit Rotterdam is te vinden via www.eur.nl/ub
De repository’s van Nederlandse universiteiten zijn allen te doorzoeken via het overkoepelende NARCIS – een zoekmachine van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, te vinden op https://www.narcis.nl/
Er staat ook een lijst met alle Nederlandse repository’s online op https://www.narcis.nl/repositories/Language/nl
Ook de HBO’s hebben hun uitgaven verzameld in een kennisbank. Let wel op dat dit over het algemeen geen peer reviewed werk is. Dit is de link: https://www.hbo-kennisbank.nl/index
Tot slot is er nog een online bibliotheek met vrij beschikbare academische boeken op het gebied van de geesteswetenschappen en sociale studies:. Deze kun je vinden op http://www.oapen.org/home .
